تغذیه صحیح در ماه مبارک رمضان

در ماه مبارک رمضان بهتر است از غذاهای مبارک استفاده کنیم و به کمترین بسنده کنیم و سعی کنیم که سالی یک ماه به سیستم گوارش استراحت بدهیم. خداوند متعال در این باره می فرماید (بقره-61): هر کس غذای پست تناول کند به ذلت و بدبختی دچار خواهد شد. غذاهای پست غذاهایی هستند که از مواد پست و یا تغییر ماهیت یافته درست شده باشند. اکثر روزه داران به خاطر این که گرسنه نشوند ولع خوردن پیدا می کنند، در حالی که بدن انسان به این همه غذا نیاز ندارد! یکی از علت های پر خوری ترس از گرسنگی است و این فقط یک عامل روانی است. خداوند در این باره می فرماید (طه 81): از غذاهای حلال و طیب تناول کنید ولی در آن زیاده روی نکنید که مورد خشم و غضب الهی قرار خواهید گرفت و به ورطه هلاکت خواهید افتاد!

نکاتی که باید در افطار کردن به یاد داشته باشیم:

1- بهترین غذای افطار شیرینی جات طبیعی است که خداوند متعال از آن ها بعنوان شفا و رزق حسن نام می برد! شیرینی جات طبیعی دارای گلوکز خالص است. در ماه مبارک رمضان بیشترین چیزی که مصرف می شود قند است، زیرا بر اثر سوختن قند است که نیرو و انرژی تولید می شود، پس بهتر است که برای تجدید قوای از دست رفته از این نوع غذاها استفاده شود که داری قند طبیعی هستند.

2- رسول خدا (ص) می فرمایند: اگرکسی از شما روزه بود، با خرما روزه بگشاید و اگر خرما ندید با آب، چراکه آب پاک کننده است. همچنین امام صادق (ع) می فرمایند: پیامبر خدا به هنگام افطار، با حلوایی آغاز می کرد و بدان روزه می گشود واگر نمی یافت با چند خرما و اگر آن نیز یافت نمی شد، با آب نیمه گرم. آنگاه فرمودند این موارد معده و جگر را پاک می کند و سر درد را از میان می برد.
3- آب ولرم اخلاطی که درطول روز درمعده جمع شده اند را می شوید و شستشوی ابتدایی معده و مجاری گوارشی از دهان تا معده انجام می شود.
4- با چند عدد خرما و آب نیمه گرم افطار کرده و بعد از آن غذا را میل نمایید.
5- یا اینکه با نمک افطار باز کنید و پس از آن آب جوشیده ولرم همراه با خرما یا عسل میل کنید.
6- همچنین می توانید یک لیوان شربت عسل (عسل + لیمو ترش تازه + آب خنک) را به آرامی میل کرده و بعد از نیم ساعت غذا میل نمایید. برای جذب قند عسل، بدن انسان نیاز به انسولین ندارد و افراد دیابتی می توانند به راحتی هر چقدر که میل دارند از آن استفاده کنند.
7- از سالاد و سبزیجات تازه‌ فصل حتماً استفاده شود.
8- هنگام افطار میتوانید از غذاهای پخته به مقدار مناسب استفاده كنید.
9- از مصرف مواد غذایی بی ارزش و بی کیفیت مانند زولبیا، بامیه و چای شیرین خودداری کنید.
10- نان كمتر میل شود و از پر كردن شكم حتی الامكان پرهیز شود.
11- در صورت مصرف آش بهتر است بمقدار كم باشد، در غیر این صورت به عنوان یك وعده غذایی به حساب آید و از استفاده سیر داغ و پیاز داغ همراه آن خودداری کنید!
12- از مصرف آش رشته در این ماه خود داری شود. به جای آش رشته از آش جو استفاده نمایید آنهم به همراه سرکه خانگی و یا کشک مرغوب و پودر گردو و روغن زیتون.
13- از غذاهای ساده استفاده کنید و چند نوع غذا را با هم میل نکنید. غذاهائی مانند انواع پلو و خورش هایی كه سرخ نشده باشند برای افطار خوب است.
14- غذا را با حرارت ملایم طبخ كرده و از خوردن آن لذت ببرید و از پر خوری و بیهوده خوری بپرهیزید.
15- هفته ای یكی دو بار غذای گوشتی استفاده کنید. گوشت اگر به صورت کبابی روی ذغال درست شده باشد بهتر است.
16- در این ماه بهتر است كه روغن مصرفی زیتون (از نوع بکر و تصفیه نشده) بوده و حرارت داده نشود. اگر روغن زیتون دوست ندارید از روغن کنجد (با پوست و تصفیه نشده) استفاده نمایید.
17- همراه غذا و یا بعد از آن از مایعات استفاده نشود. مگر اینکه از غذاهای خام استفاده کرده باشید.
18- کم خوردن و به اندازه جویدن غذا انسان را از پر خوری نجات می دهد و او را پیوسته با نشاط و شاداب می کند.
19- بدلیل حرارت بالای معده دراثر گرسنگی زیاد، وارد نمودن آب یخ و سرد درابتدا باعث تغییر ناگهانی حرارت معده و قبض یکباره معده و سردی شدید معده و ضعف معده می شود، همچنین مصرف آب خیلی گرم و جوش هم می تواند موجب افزایش حرارت معده شود. بهترین وجه شروع، با آب ولرم است و غذاهای سهل الهضم و شیرین، چراکه به علت نیاز کبد، طبیعت بدن تمایل زیادی به جذب فوری شیرینی دارد. اگر خدای ناکرده در چنین شرایطی آب یخ را بخورید چون در معده توقف نمی کند، مستقیم وارد روده شده که می تواند حتی باعث مرگ ناگهانی بدنبال رفلکس عصبی شود. در این موارد برای اینکه بتوانید آب را در معده نگه دارید حتما حداقل تکه ای نان قبل از آن میل کنید و برای رفع تشنگی نیز سعی نکنید که عطش خود را به یک باره و با نوشیدنی زیاد از بین ببرید که در این صورت تشنگی بر طرف نخواهد شد. برای رفع تشنگی، نصف لیوان آب را جرعه جرعه بنوشید و سپس مقداری نان میل نمایید سپس نصف دیگر لیوان را به صورت جرعه جرعه و آهسته بنوشید.
20- برای صرف شام، بهتر است در همان وعده غذایی افطار به حد سیری افطاری میل شود، مگر آن که با یک فاصله زمانی مناسب شام میل کنید که در آن صورت باید مراعات نمایید تا با شکم پر نخوابید.
21- افراد لاغر در فاصله افطار تا سحر، باید از مواد غذایی و میوه های آبدار استفاده کنند.
22- طبق عادت غلط نان و پنیر و سبزی نباید در رأس افطار میل شود. بیشتر از شیرینی جات طبیعی استفاده کنید.
23- هرگز از زولبیا و بامیه های موجود در بازار كه از روغنهای صنعتی تهیه می شوند، استفاده نكنید. حتی در برخی از موارد برای سود بیشتر از روغن های صنعتی فاسد و سوخته شده نیز استفاده می كنند.
24- در طی روز به دلیل گرسنگی، حرارت بدن بالا می رود و پوست گرم تر شده که باعث لاغری و آب شدن چربی می شود، این امر برای افراد چاق مفید است، ولی افراد لاغر باید از هر چیزی که باعث گرم تر شدن آنها می گردد، پرهیز کنند، در طی روز جلوی آفتاب نروند و محیط خود را خنک نگه دارند، همچنین دوش آب سرد باعث گرم تر شدن بدن می گردد و باید برای خنک شدن، دوش آب ولرم بگیرند و از انجام فعالیت شدید خودداری کنند.
25- دیابتی ها می توانند روزه بگیرند و بسیار برایشان مفید است ولی کسانی که کلیه هایشان مشکل دارد بسته به نوع آن باید با پزشک خود مشورت کنند.

نکاتی که باید در سحری خوردن به یاد داشته باشیم:

1- در سحری مصرف مواد شیرین در اولویت است مثل خرما، حلوا، عسل و هر چیز شیرین طبیعی. رسول خدا(ص) فرمودند: خرما چه خوش سحری ای است.
2- بهتر است سحری را با آب شروع نکنیم اما کسانی که عطش دارند و گرم مزاج هستند و با مصرف آب اشتها باز می کنند اشکالی ندارد. همراه با غذا خوردن نیز نباید آب خورده شود.
3- بهتر است در سحر از غذاهای خام به علت سبكی معده استفاده كنیم و خوب بجویم و از غذاهای پخته و سرخ کرده استفاده نکنیم.
4- هیچگاه با شکم پر نخوابید. با توجه به این كه معده انسان در طی خواب، فعالیت ندارد ولی روده در طی خواب به فعالیت خود ادامه می دهد بنابراین هیچ گاه با شكم پر نباید خوابید؛ چرا كه این امر باعث فساد غذا در معده و عدم هضم صحیح می گردد. باید بسته به نوع غذایی كه میل می كنید و با توجه به توان معده خود در هضم غذا، حدود یکی دو ساعت بعد از غذا خوردن، حتماً بیدار باشید. این مسأله در خوردن افطار و سحری باید مورد توجه قرار بگیرد لذا حداقل یک ساعت بعد از سحری نخوابید.
5- افرادی که دچار دیابت هستند می توانند همه شیرینی هایشان را با عسل بپزند و در سحر استفاده کنند مثلاً مربا با عسل، کمپوت با عسل، شربت با عسل، حلوا با عسل یا شیره توت و حتی فسنجان با عسل.
6- برای جلوگیری از ضعف، حتماً در وعده غذایی سحر از نان سبوس دار استفاده نمایید و حتی سبوس گندم بخرید و یک یا دو قاشق غذاخوری داخل آب خورشت ریخته و همراه نان بخورید.
اگر مقداری گوشت بخورید به صورت سیرابی، کله پاچه، آبگوشت و خورشتهای گوسفندی مانند قیمه خیلی خوب است و باعث می گردد تا در طی روز گرسنه نشوید. غذای چرب طبیعی جلوگیری از تشنگی نیز می کند.
7- برای جلوگیری از ایجاد ضعف، برنج حتی الامکان نخورید یا کم بخورید.
8- مربای هر چیز که با عسل پخته شده بخورید و یا بعد از سحر می توانید یک فنجان شربت ولرم عسل میل نمایید.
9- هیچ وقت مخصوصاً در سحرها از نوشیدنی های کارخانه ای به ویژه نوشابه های گازدار نخورید.
10- هرگز از گوشتهای با طبیعت سرد مانند ماهی در سحر استفاده نکنید که طی روز ضعف فراوان خواهید داشت!
خوردن ماست در کنار هرگونه غذای دارای گوشت قرمز یا سفید ممنوع می باشد. چرا که گوشت ماست را فاسد و روده ها را هلاک می کند. همانگونه که میوه، شیر را فاسد و معده را هلاک می کند، اگر هوس ماست کردید دور از افطار در طول شب بخورید و یا در زمانیکه موقع سحری گوشت در غذای شما نباشد میتوانید ماست بخورید، آن هم ماست محلی و طبیعی.
11- خوردن سحری بسیار مهم است و حتماً باید خورده شود، به خصوص برای افراد لاغر خوردن سحری اجباری است چون گرسنگی زیاد باعث گرمی زیاد می شود و معده را مجبور می کند که رطوبات واخلاط مفید بدن را هضم کرده و در بدن منتشر نماید و چون این موارد خاصیت غذایی کمتری دارند پخش شدن آنها در بدن موجب بروز عوارض وبیماری میشود. لذا خوردن سحری لازم و واجب است حتی چند لقمه.
12- افراد چاق علاوه بر روزه گرفتن اگر از غذا های لاغر کننده و کم رطوبت استفاده کنند به لاغر شدن سریعتر آنها کمک می کند.